Relacja z IV Wiosennego Zjazdu Ornitologów Polski Płd.-Wsch. w 2024

Tym razem, reaktywując tradycję wiosennych zjazdów, Rada MTO postanowiła zorganizować wyjazdowy IV Wiosenny Zjazd w dniach 5-7 kwietnia 2024 r. w ośrodku „Leśna Radość” w m. Jastrząb nieopodal zbiornika Poraj. Miejsce urokliwe, a bazie noclegowo-gastronomicznej trudno byłoby cokolwiek zarzucić. Większość uczestników przybyła przed kolacją w piątek, by po szybkim zakwaterowaniu udać się na kolację. Zaraz po niej przenieśliśmy się do sąsiedniego budynku, w którym przez kolejne dni odbywały się wykłady. W ramach wieczornego aperitif Staszek Czyż podzielił się wrażeniami ornitologicznymi z Ameryki Południowej. Tym razem oglądając niezliczoną ilość zdjęć zjawiskowych krajobrazów i gatunków zwierząt, głównie ptaków tego kontynentu odbyliśmy podróż szlakiem od Atakamy po Ziemię Ognistą. Rozmarzeni, ale przede wszystkim w dobrychhumorach udaliśmy się na drugą część wieczoru, czyli na rozmowy w mniejszych grupach.

Następnego dnia po śniadaniu nastąpiło oficjalne otwarcie IV Wiosennego Zjazdu MTO, a pierwszym prelegentem był Michał Adamowicz, który przedstawił uczestnikom najważniejsze czynniki kształtujące występowanie cietrzewia w Polskich Tatrach. Niestety szalona antropopresja ze strony amatorów narciarstwa skuterowego w tatrzańskich biotopach tego gatunku, bierność władz Parku oraz globalne ocieplenie klimatu, negatywnie wpływają na zachowanie tego kuraka, co niestety nie napawa optymizmem. Było też o drugim z leśnych kuraków – głuszcu. Z wypiekami na twarzy oglądaliśmy przepiękny film zrealizowany w ostojach tego gatunku w górach Słowacji, pokazujący w sposób bardzo jasny przyczyny zanikania tego gatunku.

Tuż przed przerwą kawową kol. Kazimierz Walasz przedstawił referat pn. Program poznania i ochrony bociana białego w Polsce – wyniki z 2023 r. Przedstawione wyniki ukazały ogrom pracy wykonanej w zakresie kontroli gniazd nie tylko na terenie naszego regionu, ale w całej Polsce, również w jej północno-wschodniej części, gdzie bocian biały występuje w kraju najliczniej. Przestawiono wyniki obrączkowań w obszarze działania Enea Operator, Energa Operator, PGE Dystrybucja i Tauron Dystrybucja, bez których wsparcia finansowego i organizacyjnego nie byłoby możliwe wykonanie obrączkowań. Zaprezentowano też logotypy naszych sponsorów.  Poruszone zagadnienia są o tyle w tym roku wyjątkowo istotne dla nas miłośników ptaków, że już w lipcu rusza 8 Międzynarodowy Spis Bociana Białego w Polsce, więc takich motywatorów nigdy dość!

Kolejny referat przedstawił Wojciech Solarz (IOP PAN w Krakowie) na temat ptaków i przepisów prawa w kontekście ustawy o gatunkach obcych. Jak się okazało ustawodawca tradycyjnie nie nadąża za tym co w przyrodzie, a poza tym w wielu zapisach brak jest jednoznacznych wskazań co i jak rozwiązywać czy postępować.

W dopołudniowej części Zjazdu towarzyszyła nam ekipa TVP 2 z redaktorem Szymonem Wochalem realizującym program pożyteczni.pl. Magazyn przedstawia działalność organizacji pożytku publicznego oraz formy aktywności obywatelskiej. O działalności MTO i ptakach opowiadali Maria Krzyżanowska, Kazimierz Walasz, Stanisław Czyż i Mirosław Nowicki.

Po przerwie obiadowej Pan Janusz Wójciak (Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne, Lublin) przedstawił i podsumował stan populacji bielika w południowo-wschodniej Polsce w oparciu o wyniki obrączkowania. Ten nasz herbowy gatunek należy do jednych z nielicznych, którego można nazwać wygranym, jeśli chodzi o bezprecedensowy wzrost populacji lęgowej oraz kolonizację nowych obszarów, w których dawniej nie gniazdował. Ale pomimo tych dobry wieści, nadal odnotowywane są corocznie przypadki celowego trucia czy strzelania do osobników w okresie polęgowym.

Następnie Kazimierz Walasz (MTO) przedstawił referat dot. odczytywania obrączek, jako ważnej metody w poznaniu biologii i migracji naszych ptaków. Dzieląc się  własnym doświadczeniem w fotografowaniu osobników zaobrączkowanych kolorowymi obrączkami instruował i przestrzegał przez popełnianiem błędów wynikających z braku staranności podczas odczytywania poszczególnych osobników obserwowanych w terenie.

Kolejnym prelegentem był Stanisław Broński (Tatrzański Park Narodowy), który w ramach swojego wystąpienia przedstawił wyniki kolorowego obrączkowania siwerniaków w polskich Tatrach, a także co dzięki takim inicjatywom naukowym wiemy dzisiaj o tym gatunku z polskich czy też innych europejskich lęgowisk.

Tuż przed kolejną popołudniową przerwą kawową zaprezentowano dwa odcinki serii przyrodniczej „Podglądacze przyrody” realizowanej przez Adama Zbyryta i Roberta Dróżdża, o wybranych gatunkach ptaków, które w nadchodzącej przyszłości będą do oglądnięcia w telewizji Polsat.

Na zakończeniu sobotnich wystąpień Jacek Betleja (Dział Przyrody Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu) zaprezentował fotorelację z wyprawy na ptaki do Australii.

I tak w oto tematycznie rozbudowanym dniu spędzonym na wsłuchiwaniu się w bardzo interesujące wystąpienia poszczególnych gości dobrnęliśmy do kolacji, na której racząc się pysznymi przekąskami serwowanymi z grilla biesiadowaliśmy do późnego wieczora. Łącznie w spotkaniu uczestniczyło 27 osób.

W niedzielę po śniadaniu część uczestników, biorących udział w wycieczce terenowej na pobliski zbiornik Poraj, udała się na obserwacje ptaków, a pozostali po wykwaterowaniu rozjechali się do swoich domów. Wycieczkę poprowadził Staszek Czyż. Piękna pogoda wypełniła spacerowiczami ścieżki prowadzące wzdłuż brzegu zbiornika, a nam udało się zaobserwować 46 gatunków.

Sądząc po nastrojach w dniu wyjazdu jesteśmy pewni, że tradycja organizacji wiosennych zjazdów MTO poza Krakowem zakorzeni się na dobre i pozwoli na organizację kolejnych takich wydarzań w następnych latach.

Tekst: Damian Wiehle
Zdjęcia: Kazimierz Walasz, Maria Krzyżanowska